PFAS ofwel fluorverbindingen, je hebt vast gehoord van de term en hoe het momenteel de bouw plat legt. In Nederland wordt relatief veel PFAS gevonden in de grond, lucht en het water maar ook in onze organen en bloed. Er wordt steeds meer duidelijk wat de precieze oorzaak is en hoe verspreiding verloopt. Hoog tijd om dit onderwerp in relatie tot de mode industrie eens nader te bekijken!
Op de site van het RIVM staat te lezen: ‘PFAS is een verzamelnaam en staat voor poly- en perfluoroalkylstoffen. Deze groep chemische stoffen is door mensen gemaakt en komt van nature niet voor in het milieu.’…‘PFAS’en hebben handige eigenschappen: ze zijn onder andere water-, vet- en vuilafstotend. Ze zitten in verschillende producten, waaronder smeermiddelen, voedselverpakkingsmaterialen, blusschuim, antiaanbaklagen van pannen, kleding, textiel en cosmetica.’
PFAS wordt sinds de jaren ‘50 gebruikt en het is problematisch doordat het op grote schaal in het milieu terecht is gekomen. Het is één van de meeste chemische verbindingen in de scheikunde. Het is ongezond (o.a. mogelijk kankerverwekkend) kan niet gefilterd worden en is niet afbreekbaar; het wordt ook wel forever chemical genoemd. In het menselijk lichaam hoopt het zich op o.a. door besmet voedsel en eten dat is bereid in een pan met antiaanbaklaag. Wist je dat je zelfs griepachtige verschijndelen kunt krijgen door eten bereid in een oververhitte pan waarbij fluorverbindingen vrijkomen?
PFAS en de mode-industrie
Vooral bij het waterdicht maken van kleding en schoenen worden coatings (vaak aangeduid als Durable Water Repellent) gebruikt waarin PFAS verwerkt zijn. Denk aan regenjassen, ski- en outdoor kleding. Het probleem met deze coatings is dat ze afwassen door regen of de wasmachine en daarmee in het water terecht komen. Als klap op de vuurpijl worden er vaak spuitbussen verkocht bij eerder genoemde producten om ze opnieuw waterdicht te maken.
Helaas blijkt de mode-industrie bij dit thema een belangrijke rol te spelen als het gaat om gebruik en verspreiding van fluorverbindigen. Er is een recent Noors onderzoek Future in Our Hands waarin een groot gezondheidsrisico wordt aangetoond onder fabrieksarbeiders en omwonenden van textielfabrieken waarbij op grote schaal met PFAS wordt gewerkt. De hoogste concentraties ter wereld werden aangetoond in het grondwater vlakbij een Chinese chemische fabriek waar PFAS gerelateerde stoffen worden gemengd voor de textielindustrie.
We zien dat er veel merken, ondanks bovenstaande gegevens, toch PFAS blijven gebruiken. Een aantal zijn sinds juli 2020 verboden in de Europese Unie maar van het merendeel van de chemische stoffen die in omloop zijn, zijn de effecten op de gezondheid niet eens onderzocht. In de Verenigde Staten is afgesproken dat er op vrijwillige basis wordt afgebouwd. Slechts een handjevol merken hebben zich gecommitteerd om PFAS op den duur te vervangen voor non-gefluoreerde alternatieven. H&M roept zelfs op tot een algehele stopzetting door de branche. Gelukkig zien we een verbetering optreden in de laatste jaren!
Wat kun je zelf doen?
Er zijn merken die zich uitspreken en niet langer PFAS gebruiken in hun producten. Een lijst van deze merken vindt je hier. Zoals je zult zien is de keuze niet enorm maar gelukkig wordt deze lijst steeds langer. Bij een speciaalzaak zouden ze sowieso moeten weten welke merken PFAS vrij zijn. Let even op; er vindt behoorlijk wat ‘greenwashing’ plaats. De claim ‘PFAS-vrij’, ‘geen PFC’ of ‘geen fluoriden’ zijn geloofwaardig! ‘C6-‘ en ‘C8 technology, ‘PFOA-‘ en ‘PFOS vrij’ zijn dat niet. Deze middelen zijn of worden verboden!
*De tabel rechts laat zien in welke mate outdoor merken doen wat ze eerder beloofd hebben. Bron: European Environmental Bureau
Reactie plaatsen
Reacties